در راستای معرفی چهره بلوچستان این بار به معرفی شهر چابهار که یک شهر ساحلی است و در کنار دریای عمان واقع شده می پردازیم : شهرستان چابهار با مساحتی حدود 24729 کیلومتر مربع در منتها الیه جنوب شرقی ایران در کنار آبهای گرم عمان واقع شده است . این شهرستان از شمال به شهرستان های ایرانشهر و نیکشهر از جنوب به دریای عمان از شرق به پکستان و از غرب به استان های کرمان و هرمز گان محدود است . این شهرستان دارای سه بخش مرکزی ، دشتیاری و پلان است که از لحاظ آب و هوایی با توجه به وضعیت جغرافیایی شهرستان تحت تاثیر جریان های متعددی امنند سیستم (مونسون ) ( باد های فصلی ) شبه قاره هند ، جبهه های استوایی و مرکز کم فشار و جبهه های غربی با منشا مدیترانه ای قرار دارد شرایط اقلیمی :
شهرستان چابهار در تقسیم بندی بزرگتر جزو سرزمین بلوچستان به حساب می اید ، سرزمین بلوچستان از جنوبی ترین مناطق ایران یعنی نزدیکترین قسمت های کشور به خط استوا است از گرمترین مناطق ایران به شمار می رود . آب و هوای نواحی مختلف بلوچستان با توجه به ارتفاع و موقعیت جغرافیایی و فاصله نواحی با دریا متفاوت است . تضاد و تنوع آب و هوای آن جالب و شگفت انگیز می باشد شهرستان چابهار و بندر تیس به دلیل قرار گرفتن در کنار دریای عمان جزو نواحی ساحلی محسوب شده و دارای آب و هوای گرم و مرطوب می باشد بادهای محلی
در شهرستان چابهار به علت وزش باد های موسمی هند ( جهت باد در تابستان بیشتر از جنوب است ) گاه پیشروی مراکز کم شار و جبهه استوایی از اقیانوس هند به دریای مکران طوفانهای شدیدی را به ویژه در این دریا و ساحل ان سبب میشود . همچنین وجود منطقه کم فشار تابستانی در جنوب فلات ایران وزش بادهای شمال غربی را در بعد از ظهر ها باعث می شود باد های محلی شهرستان چابهار عبارتند از :
1_ گوات شمال 2_ گوات گاهر 3_ گوریچ 4_ براتی 5_ کوش 6_ واکاتی 7_ سهلی 8_ چلیم . پیشینه تاریخی
شهرستان چابهار در ناحیه مکران بلوچستان قرار دارد . مکران و ناحیه ساحلی جنوب شرقی ایران در روزگار مادها به ویژه سلطنت استیاک و یا اشتوویگو (585_550 ق.م ) یکی از ساتراپیهای استان های شرق آن دولت بوده و به نام سرزمین پاریکانیان و جشیان آسیایی از ان یاد شده است . (ا. م دیاکونوف .تاریخ ماد ص 320 و 383) سرزمین مکران از جمله شهرستان چابهار در دوران هخامنشی جز ساتراپی چهاردهم این سلسله بوده است وسعت قلمرو هخامنشی از سوی مشرق تا دره رود خانه سند ادامه داشته که پس از حمله عرب ها به ایران و زوال سلسله سا سا نیان در سال 24 ه.ق عمر بن خطاب ، خلیفه دوم،سهیل بن عدی و عبد الله بن عتیان را برای تصرف کرمان و مکران اعزام داشت بیشتر کرمانیها و مکرانیها دادن جزیه ا پذیرفتند و گروهی نیز مسلمان شدند .
اما از سابقه شهر نشینی و نحوه پیدایش شهر چابهار اطلاع دقیقی در دست نیست با مطالعه و پژوهش دقیق تاریخی می توان تا حدودی به این زمان دست یافت . براساس شواهد موجود ، این شهر بندری پس از متروکه شدن بندر تاریخی تیس نام و اعتبار گرفته است . چابهار از دیر باز به دلیل داشتن موقعیت خاص استراتژیک و شرایط مناسب بندری مورد توجه بود و این خصوصیات ان باعث گردید که پای بیگانگان و قدرت های استعماری به این شهر بندری مهم باز شود این مسئله علاوه بر اقدامات استعماری از سوی بیگانگان باعث بر هم زدن بسیاری از تعاملات فرهنگی اجتماعی چابهار شده است تحولی عظیم که در دوره های گذشته در حوزه اقتصاد و تجارت چابهار و استان رخ داد پیدایش منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار به عنوان محور توسعه استان می باشد .
پوشش گیاهی
پوشش گیاهی شهرستان چابهار علیرغم بارندگی کم نسبتا انبوه می باشد و از تنوع خاصی بر خو دار است.
تنها ناحیه ای از ایران است که می توان در ان به راحتی و در شرایط طبیعی همانند جزایر سوماترا کائوچو و به مانند سر زمین هند درختان موز ، خربزه درختی (پاپایا ) انبه ،انجیر هندی و بسیاری از گیاهان گرمسیری را به عمل آورد . به طور کلی در کنار مسیلها رود ها و دامنه ارتفاعات به علت وجود رطوبت بیشتر و درجه حرارت کمتر جنگلها و نباتات طبیعی متنوع و متراکم تری وجود دارد . در کنار رود خانه های این ناحیه علاوه بر چند گونه گز ، درختچه های کوچکی از خانواده نخل به نام داز وجود دارد که نفش اکو لو ژیک مهمی را در جلو گیری از سرعت سیلاب ها تغذیه جانوران و اقتصاد محل بر عهده دارد .
علاوه بر گونه های فوق درختچه های دیگری مانند اشوارک و خر زهره در کنار رود خانه ها به فراوانی میرویند .در ناحیه ساحلی خلیج گواتر به ویژه درخور باهو و در نزدیکی محلی که رود خانه باهو کلات به دریای مکران (دریای عمان ) میریزد جنگل مانگرو بسیار زیبا و قابل توجهی از گونه حرا وجود دارد . مهمترین درختان شهرستان چابهار که نوع غالب و مشخص گیاهان این ناحیه را تشکیل می دهند عبارتند از : کنار ، کهور ، استبرق (کرک ) انجیر معابد ، چش ، حرا مسواک و .....
گونه های جانوری
وجود پرندگانی چون فلامینگو و پلیکان زیبایی وصف نا پذیری به سواحل دریای چابهار میدهد علاوه بر این صید و صیادی انواع ابزیان و صدور انها به خارج از کشور نقش موثری در اقتصاد ملی دارد .
ماهیان خوراکی : حلوا ، سفید ، قبا ، هامور ، ساردین ، شیر ماهی ، سارم ، سر خو ، سنگر ، شوریده و...
ماهیان غیر خوراکی : ماهی مرکب و نیمه ، اره ماهی ، سفره ماهی و ... که دارای ارزش صنعتی می باشد و در صنایع تولید پودر ماهی از انها استفاده می شود .
سخت پوستان: شاه میگو ، میگو ، خرچنگ ، صدف، ستاره دریایی و ....
منابع ابی
ابهای سطحی : رود خانه با هوکلات ، رود خانه کاجو ، رود خانه بی چند ، رودخانه نیکشهر ، رود خانه بنت و رایچ ، رود خانه نسپران ، رودخانه سورک ، رودخانه ساریچ .
ابهای زیر زمینی : پیر سهراب ، کهیر ، نگور ، دار تیس ، تیس کوپان ، هوتک .
مردم شناسی و فرهنگ عامه
جمعیت شهرستان چابهار 220000 نفر است که اکثر انها بلوچ هستند و اهل تسنن .
الف ) اعیاد و جشن ها
در این منطقه عید ها و جشن های عمومی در اعیاد مذهبی و ملی خلاصه می شود بلوچ ها به اعیاد مذهبی بیشتر از سایر اعیاد اهمیت می دهند انها عید قربان و عید فطر را به ویژه بسیار با شکوه برگزار می کنند و به مدت 3روز به دید و بازدید هم رفته و در جشن و سرور به سر می برند .
ب) پوشاک
مردان بلوچ لباسی ساده و بلند به همراه دستاری که عموما سفید است برتن دارند رنگ لباس بلوچ های حوزه مکران و شهرستان چابهار نسبت به بلوچ های منطقه سرحد ( شمال استان ) روشن تر می باشد .
پوشاک زنان و دختران از زیبایی خاصی بر خوردار است در دوخت و تزئین لباس های زنانه از هنر منحصر به فرد سوزن دوزی و پریوار دوزی بلوچ استفاده می شود که هنر سوزن دوزی روی پیش بند ، سر آستین ، جیب بلند در جلو و همچنین حاشیه پایین لباس و شلوار خود نمایی می کند . دستار زنان بلوچ رو سری مستطیل شکلی است که توسط هنر بلوچی و پریوار دوزی تزیین می شود و انچه زیبایی البسه زنان بلوچ را کامل می کند زیور آلاتی از طلا و جواهر است که ساخت انها نیز یکی از هنر های سنتی و اصیل منطقه است
غذا ها و نان های محلی
غذا ها : بتو ماش ، شودوده ، بتو هواری ، ماشینگ ، پاکگین ماهیک ، کورک ، گلو هک ، ناروش ، کیش ، دلگ ، در گویش محلی به نان نگن گفته می شود و شامل انواع ذیل است :
1_تینی :نان های که بر روی صفحه فلزی (تابه آهنی )پخته می شوند و عبارتند از :
تین موشی ، تینی رو غنی ، دک ،سی سرک ،ست پوری ، رتی
2_گجری سنت یا نان تنوری : حمیری ، جویه نان ، تاپگی ،
3_ نان مخصوص عشایر : پناریک ، پورانی
4_ نان ذرت : شلو ، رحتو ، شلو ، تیموش ، بکد
آلات موسیقی
1_ سرور یا قیچک 2_ رباب از سازهای مضرابی است . 3_ تمبورگ یا سه تار
4_سورنا : در مراسم عروسی همراهی دهل می باشد . 5_ دهل بزرگ 6_ تمبرک : دهل کوچکتری است که کنار دهل بزرگ سورنا را همراهی می کند . 7_ دهلک : دهل دو طرفه کوچک و بلندی است
8_ دهل بزرگ لیوا : دهل رحمانی بزرگ و حجیمی است که تنها در مراسم رقص لیوا از ان استفاده می شود .
9_ دهل مگرمان : طبل بلند یک طرفه است در قدیم برای خبر رسانی استفاده می شد 10_ 11_ سما یا دف 12_ بینجو
صنایع دستی
سوزن دوزی ، سکه دوزی ( سامان ) ، حصیر بافی ، ساخت ابزار و الات موسیقی و صنایع دستی دریایی